Rząd: Coleoptera ( chrząszcze )
Rodzina: Dermestidae ( skórnikowate )
Opis
Charakterystyka:
Chrząszcze to owady o skrzydłach przednich twardych i skórzastych, stykających się wzdłuż środkowej linii grzbietu; tylne skrzydła są błoniaste, czasem nieobecne; aparat gębowy gryzący; dobrze rozwinięty tułów; przeobrażenie zupełnie ze stadiami jaja, larwa, poczwarki i dorosłego osobnika.
Owady gęsto pokryte szczeciną i łuskami; liczba członów czułków od 5 do 11; wyraźna buławka;
5 – członowa stopa.
Charakterystyka gatunkowa:
Skórnik kolczatek ( Dermestes maculatus)
Dorosłe osobniki osiągają 5,5 – 10 mm długości; ciało owalne i gęsto pokryte łuskowatymi włoskami ; tułów z łatkami białej szczeciny po bokach; elytry: jednolicie brązowe/czarne z równomiernie rozmieszczoną biała szczeciną; ich spód głównie biały; końce pokryw po stronie wewnętrznej tworzą ostry koniuszek.
Skórnik słoniniec ( Dermestes lardarius )
Dorosłe osobniki osiągają 7 – 9 mm długości, ciało owalne i gęsto pokryte łuskowatymi włoskami; w poprzek elytr szeroki pas o jasnej barwie z trzema czarnymi plamkami po każdej stronie; spód delikatnie żółty.
Miejsce występowania
Skórniki są zwykle kojarzone z materiałami o wysokiej zawartości białka, takimi jak skóry, futra, pióra, kości, suszone mięso, pokarm dla ryb i sucha karma dla psów. Są nekrofagami i w naturze wiąże się je z padliną i ptasimi gniazdami , lecz można je również spotkać, często w dużych ilościach, w miejscach przetwórstwa i składowania produktów pochodzenia zwierzęcego, na przemysłowych fermach drobiu, w chlewniach i w domu. W kurnikach częściej spotyka się skórnika kolczatka niż słonińca. Źródłem pożywienia tych chrząszczy mogą być pióra, padlina, resztki jedzenia, odchody i inne owady zamieszkujące ptasi nawóz.
W miejscach, w których trudno wskazać oczywiste źródła infestacji, np. domostwach lub zakładach gastronomicznych, warto uważnie przyjrzeć się miejscom przechowywania żywności i zalegającym resztkom jedzenia, a także poszukać martwych gryzoni, ptaków, futra i piór na poddaszach i pod podłogami.
Znaczenie jako szkodnikach
Z dużymi populacjami możemy zetknąć się w miejscach o niskim standardzie higieny. Mocno opakowany nawóz ptasi może być stosowany na pola i prowadzić do infestacji okolicznych zabudowań. Odczepione włoski larw mogą wywoływać podrażnienia skóry lub zapalenie spojówek u ludzi narażonych na kontakt z tymi owadami.
Owady te tylko bardzo umiarkowanym stopniu odpowiadają za przenoszenie chorób mogą być mechanicznymi nosicielami wąglika. Dorosłe i larwy wymagają bogatej w proteiny diety, w związku z czym mogą wyrządzać poważne szkody w składach skór, garbarniach, mleczarniach i innych zakładach związanych z produktami pochodzenia zwierzęcego.
W fermach drobiu skórniki żerują na piórach, padłych ptakach, resztkach pokarmu, odchodach i innych owadach. Różne gatunki wykazują odmienne preferencje pokarmowe. Skórniki kolczatek woli skóry i futra podczas gdy skórnik słoniniec preferuje mięso, sery itp.
Do szczególnie dużych szkód dochodzi, gdy dojrzałe larwy drążą jamy, w których będą się przepoczwarzać. W tym czasie porzucają miejsca żerowania, w których się rozwijały, by w okresie bezruchu uniknąć zjedzenia przez inne larwy. Ta migracja sprzyja krzyżowemu zanieczyszczeniu produktów, opakowań itp. Materiały, w których skórniki mogą wyrządzić szkody, obejmują miękkie drewno bielaste, sklejkę, korek, izolacje z polistyrenu i wełnę z włókna szklanego. Na infestację mogą wskazywać okrągłe otwory o średnicy około 4 mm oraz jamy, które mogą rozciągać się nawet na 300mm. Silne infestacje mogą skutkować osłabieniem struktury drewnianych podpór, kładek itp.
Ucierpieć mogą plastikowe rury wodne oraz izolacje przewodów elektrycznych. Zdarzają się szkody w opakowaniach, np. w wytłoczkach do jajek. Owady te mogą drążyć tunele w gipsie, ołowiu i cynie, lecz nie w cynku lub aluminium. Czasami za winowajców tych zniszczeń uznaje się również dorosłe skórniki.
Cykl życiowy
Samice składane do 800 jaj w żywności odpowiedniej dla rozwijających się larw. Jaja są białe, mają 2 mm długości i często składane są w szczelinach i szparach atakowanego materiału. Larwy wylęgają się po okołu tygodniu. Są ciemnobrązowa, paskowane, owłosione i żerują niemal na każdym wysuszonymi lub rozkładającymi się materiale roślinnym. Są bardzo ruchliwe i unikają światła, często w tym celu wwiercając się w opanowane produkty. W razie zagrożenia zwijają się w kłębek i udają martwe. Typowo występuje 5 – 8 stadiów larwalnych. W pełni dojrzała larwa mierzy 10 – 15 mm długości. Dojrzewanie larwy zwykle trwa od dwóch. Przepoczwarzają się głęboko wewnątrz opanowanego materiału lub opuszczają produkt i drążą otwory w twardych niejadalnych materiałach, by w nich przejść stadium poczwarki. Ma ono zwykle miejsce w ostatniej wylince larwalnej. Pełny cykl rozwojowy od jaja do dorosłego osobnika trwa zwykle 1 – 3 miesiące, zależnie od warunków. Skórniki nie rozmnażają się w temperaturach poniżej 15 stopni C.
Zwalczanie
Ocena infestacji
Pierwszym krokiem w zwalczaniu jest identyfikacja źródła infestacji. Zwykle ono oczywiste, chociaż w niektórych miejscach może być trudniejsze do ustalenia i zwykle wiąże się z ukrytą padliną zwierzęcą lub opuszczonym ptasim gniazdem.
Higiena/postępowanie
Wszelkie źródła infestacji należy usunąć i zlikwidować uważając, by nie rozprzestrzenić owadów. Ważne są też rutynowe oględziny i regularne porządki. Metalowe listwy uszczelniające wbudowane w konstrukcję budynku stanowią fizyczną barierę dla larw migrujących za miejscami przepoczwarzenia się elementach strukturalnych budowli.
Zwalczanie insektycydami
W przypadku intensywnych infestacji podstawową metodą są opryski powierzchniowe o działaniu rezydualnym. Budynki na fermach drobiu mogą być poddawane dezynfekcji w przypadku bardzo intensywnych infestacji, po opróżnieniu ich z drobiu. Można też stosować chemiczne bariery ochronne, zapobiegać dotarciu migrujących larw do miejsc przepoczwarzania się. Stosowanie insektycydów na opanowany nawóz ma ograniczona skuteczność i może zabijać pożyteczne owady, takie jak Carcinops pumilio.
Jeżeli podobał Ci się opis dotyczący zwalczania Psotnika (gryzki) to rekomendujemy przeczytanie innych naszych Artykułów blogowych o szkodnikach
Sprawdź również naszą ofertę na Środki do zwalczania szkodników!
poradnik pochodzi z "Atlas szkodników w higienie sanitarnej" przygotowany przez firmę BAYER