Zima to moment odpoczynku zarówno dla właścicieli ogrodów, jak i roślin, co jednak nie znaczy, że nie ma kompletnie nic do zrobienia. Jeżeli mamy już zaliczone bielenie drzew i zabezpieczenie ich przed szkodnikami to następne na liście jest zimowe przycinanie drzew i krzewów, które możemy rozpocząć już w styczniu. Po co się je wykonuje? Jakie drzewa przycinać? Jakie są techniki cięcia? Jak zabezpieczać rany? Śpieszymy z odpowiedziami!

Po co przycinać drzewa i krzewy i jakie są rodzaje cięć?

Jest to przede wszystkim zabieg pielęgnacyjny, przy pomocy którego przygotujemy rośliny do nowego sezonu, dzięki czemu lepiej zakwitną. Ponadto zabezpieczamy swoje drzewa i krzewy przed częścią chorób i szkodników, które pojawiają się właśnie w sezonie zimowym.

Rozróżniamy kilka rodzajów cięć drzewek i krzewów:

cięcie odmładzające / cięcie prześwietlające - poprzez usunięcie starych gałęzi damy szansę młodszym pędom na prawidłowe rozwinięcie się, dzięki nowej dawce światła, którą im dostarczymy. Pobudzimy wzrost i regenerację drzewa. Cięcie odmładzające warto wykonywać dopiero wtedy, gdy roślina kompletnie zdziczeje. To przycinanie krzewów polega na mocnym przycięciu korony lub najstarszych pędów położonych na obwodzie krzewu. Pamiętajmy jednak, że odmłodzenie krzewu czy drzewa jest dosyć ekstremalnym zabiegiem, który może skutkować niepojawieniem się kwiatów nawet przez następne kilka lat.
cięcie pielęgnacyjne - dzięki temu cięciu utrzymamy rośliny w dobrej formie. Polega ona na usuwaniu gałęzi, które rosną w niepożądanym kierunku lub takie, które krzyżują się ze sobą,
cięcie sanitarne - polega na usunięciu martwych, uszkodzonych lub chorych gałęzi. Dzięki niemu zadbamy o to, żeby ewentualne zakażenia nie rozprzestrzeniały się na młodsze gałęzie. Drzewo stanie się odporniejsze na choroby i szkodniki, które mogą je zaatakować. To przycinanie drzew szczególnie dotyczy liściastych, które bardzo szybko regenerują się i odbudowują swoje gałęzie, dlatego warto żebyśmy przycinali je regularnie.
cięcie formujące - dzięki niemu sprawimy, że drzewa będą miały kształt na jakim nam zależy lub, który jest odpowiedni dla ich gatunku. Pamiętajmy jednak, że to cięcie bardziej służy młodym drzewom, ponieważ te starsze zazwyczaj źle je znoszą i trudno im jest zasklepić powstałe przez cięcie rany.

Jakie drzewa i krzewy przycinać zimą?

Zimą możemy podcinać prawie wszystkie drzewa owocowe, które posiadamy w swoim ogrodzie, ale UWAGA, istnieją wyjątki. Czereśnie i wiśnie zdecydowanie tego nie lubią. Są wyjątkowo wrażliwe na zimno i choroby, dlatego ich regeneracja bywa dość długa i trudno im zasklepić rany powstałe przy przycinaniu drzewa. Owocowe drzewka takie jak jabłonie, grusze i różnych gatunków śliwki możemy śmiało przycinać. Starajmy się również kontrolować ich wysokość. Jeśli urosną zbyt wysoko to zbieranie owoców będzie wyjątkowo trudne.

Krzewy, które posiadamy w ogrodzie również potrzebują zimowego cięcia. Zwróćmy szczególną uwagę na porzeczkę, agrest i leszczynę. Nie zapominajmy również o malinie czy jagodzie - ich przycięcie zapewni pobudzenie owocowania i lepsze plony.

Czy są rośliny, które nie lubią zimowego cięcia drzew?

Niestety tak! Są to iglaki. Drzewa i krzewy iglaste w teorii nadają się do przycinania, ale istnieją takie gatunki, które po prostu źle to znoszą i bardzo trudno przychodzi im regeneracja. W takiej sytuacji przycinanie przyniesie więcej strat niż korzyści, ponieważ będzie im trudno przetrwać zimę. Kluczem do sukcesu jest przycięcie ich w odpowiednim momencie fazy rozwojowej. Te rośliny przycinamy zazwyczaj wiosną - na przełomie maja i kwietnia - ponieważ naszym celem jest usunięcie pędów, które zostały uszkodzone przez mrozy i niskie temperatury, ponadto jest to świetny sposób na formowanie pożądanego kształtu rośliny.

Istnieje jeszcze jedna grupa roślin, której części przedstawicieli nie przycinamy zimą. Przycinanie drzew liściastych to podchwytliwy temat, ponieważ istnieją gatunki, których nie podcina się wcale, takie, które podcina się wyłącznie latem, ale również takie, które można podcinać przez cały rok. Jest to spowodowane tym, że niektóre liściaste bardzo szybko budzą się do życia i mają w sobie zbyt dużo soków. Przycięcie mogło by spowodować, że gałęzie miałyby problem z regeneracją, co z kolei mogłoby doprowadzić do martwicy lub gnicia. Do tych, które nie lubią zimowego cięcia należą m.in. kasztanowce, klony, orzechy włoskie, wiązy czy brzozy. Przed zabraniem się do pracy upewnijmy się, że dany gatunek dobrze znosi zimowe cięcie.

Jakie istnieją techniki cięcia zimą? Proste zasady cięcia drzew.

1. Zacznijmy od usuwania grubych konarów! Tniemy je w odległości około 20 cm od pnia. Jest to konieczne, ponieważ w ten sposób będziemy mieć pewność, że w żaden sposób nie naruszymy struktury pnia. Ten błąd mógłby skończyć się zakażeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi, które z łatwością atakują większe rany. Kolejną ważną kwestią jest to, że usuwamy konary od dołu, a nie od góry. Cięcie od góry powoduje samoistne oderwanie się gałęzi, która przy okazji zabierze ze sobą część kory. Zatem zaczynamy od dołu w stronę środka i dochodzimy do połowy konara - dopiero wtedy możemy zacząć przycinać z góry, a na końcu wyrównujemy cięcie.

2. Jeśli naszym celem jest jedynie skrócenie gałęzi to pamiętajmy, że niezwykle ważny jest sposób cięcia. Robimy to bezpośrednio przy zgrubieniu, między pniem a gałęzią. Cięcie wykonujemy pod skosem tuż nad pączkami, co umożliwi lepsze spływanie wody. Ważną kwestią jest to, abyśmy nie zostawiali zbyt dużej ilości pędu nad pączkiem, a co jeszcze ważniejsze to to, żebyśmy nie przesadzili ze skosem ścięcia - im większy, tym większa rana, która będzie trudna do zasklepienia, a drzewo będzie potrzebowało więcej czasu na regenerację.

3. Przejdźmy do przycinania krzewów! Zaczynamy od usuwania pędów, które zbytnio zagęszczają koronę. Dzięki temu te wewnętrzne otrzymają więcej światła, czym wspomożemy ich rozwój. Damy również szansę roślinie na rozwinięcie zupełnie nowych pędów. Nie zapominajmy również o tych, które ocierają się o siebie, a nawet krzyżują. To może uszkodzić korę i doprowadzić do wniknięcia drobnoustrojów, bakterii i zarodników grzybów.

4. Jeżeli nasz krzew stracił swój pierwotny kształt i stał się mało efektowny możemy zastosować cięcie odmładzające. W tym celu przycinamy wszystkie pędy nad ziemią na wysokości około 15 cm. Na jesień będziemy mogli cieszyć się pięknymi, zdrowymi, gęstymi pędami. Istnieją nawet gatunki, co do których musimy regularnie stosować cięcie odmładzające, ponieważ bez tego bardzo słabo kwitną.

5. Warto pamiętać, że możemy zabezpieczyć ranę po cięciu, zwłaszcza takim, które dotyczyło bardzo grubych konarów. Te potrzebują więcej czasu na regenerację, więc możemy im trochę pomóc. Wystarczy użyć specjalnej maści ogrodniczej. To wysoko lepna emulsja żywiczna dedykowana wszelkim ranom drzew i krzewów. Działa podobnie jak preparaty na rany, które stosujemy na swoją skórę. Smarujemy ranę rośliny maścią ogrodniczą, a ona powoli wydziela substancje, które wspomagają gojenie. Podczas samego procesu pamiętajmy o sterylizacji narzędzia do cięcia, zapobiegnie to rozprzestrzenianiu się bakterii.

Maść ogrodowa polecana przez nasz sklep:

Narzędzia do podcinania roślin. Czym komfortowo ciąć drzewa?

Wybór narzędzia do cięcia jest bardzo istotny. Przede wszystkim chodzi o to, aby nie uszkodzić rośliny, ale dla skutecznego cięcia ważny jest również komfort naszej pracy. Na rynku znajdziemy sporo rodzajów wszelkich sekatorów i nożyc. Poszczególne narzędzia do cięcia dopasowane są do rodzaju i grubości gałęzi. Jaki produkt zatem wybrać, żeby nasza praca była wydajna?

sekatory jednoręczne - świetnie nadadzą się do przycinania krzewów
sekatory kowadełkowe - szczególnie sprawdzą się do podcinania suchych gałązek
sekatory nożycowe - idealne do obcinania żywych gałązek
sekatory proste - komfortowe do obcinania gałęzi na wyższych drzewach, pozwalają dotrzeć do wyższych części roślin
piły - potrzebne do obcinania grubszych gałęzi

Terminy cięcia drzew. Czy można przycinać drzewa i krzewy w styczniu?

Styczeń to dobry moment na rozpoczęcie przycinania drzew i krzewów, o ile pogoda na to pozwoli. Jest to uzależnione od tego jakie będą panować temperatury. Zaplanujmy przycinanie na słoneczny dzień, po którym przez kilka dni ma się utrzymać 5-6 stopni Celsjusza. Jeśli mają pojawić się przymrozki to zrezygnujmy z przycinania, ponieważ drzewa nie będą miały czasu na regenerację i zasklepienie się ran.

Kalendarz cięcia drzew:

od stycznia do marca - cięcie porzeczki i agrestu
od lutego do marca - cięcie jabłoni, gruszy, pigwy, maliny jesiennej, jeżyny, winorośli, żurawiny, jagody kamczackiej,
od marca - cięcie borówki, aronii i śliwy