Gryzonie - futerkowe szkodniki

Rząd: Rodentia

Rodzina: Muridae
Opis

Charakterystyka:

Brązowawe lub szarawe gryzonie z ogonem o długości zbliżonej do długości ciała. Wszystkożerne, często żyją w budynkach lub ich obejściu.

Charakterystyka gatunkowa:

Szczur wędrowny ( Rattus norvegicus )

Długość dorosłego osobnika: 220 – 260 mm; długość ogona: 160 – 200 mm; waga: 150 – 450g;

odchody mają długość około 20mm.

Górna część ciała brązowa, brzuch biały lub żółtawy

Szczur śniady ( Rattus rattus )

Długość dorosłego osobnika: 180 – 230 mm; długość ogona: 180 – 240 mm; waga: 120 – 300 g; długość odchodów ok. 12mm. Pomimo swej nazwy, jego ubarwienie waha się od czarnego do jasnobrązowego z jaśniejszą spodnią częścią.

Mysz domowa ( Mus musculus )

Długość dorosłego osobnika: 60 – 90mm; długość ogona: 80-100mm; waga 15 – 33g;

długość odchodów ok. 3 – 6mm.

Miejsce występowania

Szczur wędrowny ( Rattus norvegicus )

Szczur wędrowny wywodzi się z obszaru Azji Środkowej w Wschodniej. Uważa się, że przybył do Europy później niż szczur śniady, w XVI – XVII w.

Szczur śniady ( Rattus rattus )

Szczur śniady wywodzi się z obszaru od Indii do wschodniej Afryki i trafił do Europy ponad 2 tys. lat temu. Obecnie jest spotykany jest na całym świecie.

Mysz domowa ( Mus musculus )

Pochodzi z Azji wschodniej, skąd rozprzestrzeniła się na cały świat wraz z przewożonym ziarnem i artykułami żywnościowymi.

Znaczenie jako szkodnika

Zdrowie człowieka

• Nosiciele ponad 45 czynników chorobotwórczych, w tym krętków wywołujących chorobę Weila (leptospirozę), Salmonelli, Escherichia coli, czynników wywołujących zapalenia jelit, listeriozę, riketsjozy, czerwonki i wielu innych.

• Zanieczyszczenie wody i żywności.

• Zanieczyszczenie środowiska.

Bezpośrednie szkody w żywności

• Straty zbiorów na polach.

• Straty w magazynowanej żywności i łańcuchu produkcji żywności.

Pośrednie szkody w żywności

• Niszczenie opakowań, wysypywanie się produktu.

• Zanieczyszczenie odchodami.

Budownictwo

• Szkody w budynkach, w kanalizacji, przegrodach itp.

• Uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych i kablach.

• Szkody w komunikacji.

Produkcja zwierzęca

• Straty w karmie i wysypywanie się produktu.

• Wektory i rezerwuary patogenów.

Cykl życiowy

Szczur wędrowny ( Rattus norvegicus )

Szczur wędrowny osiąga dojrzałość płciową po około 2 – 3 miesiącach i zachowuje zdolność rozrodczą przez rok. W sprzyjajacych warunkach szczury wędrowne mogą rozmnażać się cały rok. Ciąża trwa zaledwie 21 dni. Samice może mieć maksymalnie pięć miotów rocznie.

Szczur śniady ( Rattus rattus )

Cykl życiowy szczura śniadego bardzo przypomina cykl życiowy szczura wędrownego, z tym że ten pierwszy może żyć dłużej.

Mysz domowa ( Mus musculus )

Osiąga dojrzałość płciową w 35.-40. dniu życia. Poza budynkami rozmnaża się tylko latem, zaś w budynkach przez cały rok. Ciąża trwa 19–21 dni. Samica może mieć do 10 miotów w ciągu roku. Jednorazowo może urodzić się do 20 młodych, choć średni miot wynosi 6.

Zwalczanie

Do zapanowania nad obecnością gryzoni niezbędne jest zintegrowane podejście do ochrony przed szkodnikami, wykorzystujące łączne stosowanie różnych metod ich zwalczania ( np.poprawę standardu higieny, fizyczne bariery). Same trutki nie wystarczą. By skutecznie walczyć ze szczurami i myszami, należy kierować się siedmioma złotymi zasadami:

Inspekcja/ocena infestacji

Dokładna inspekcja opanowanych powierzchni przed deratyzacją jest kluczem do jej skuteczności. Bardzo ważne jest dokładne ustalenie ogniska infestacji, by możliwe było rozwiązanie problemu u źródła. Typowymi sygnałami infestacji są plamy od tłustej sierści gryzoni, ich odchody i wszelkie szkody poczynione w składowanych produktach i elementach budynku, Warto naszkicować prosty plan sytuacyjny lu sporządzić listę zidentyfikowanych ognisk infestacji i mieć je pod ręką.

Identyfikacja

Wzory zachowań szczurów i myszy wyraźnie się różnią dlatego wymagają one odmiennych metod zwalczania. Identyfikacja gatunku infestacji pozwoli nam przyjąć właściwą taktykę radzenia sobie z problemem. W rozpoznaniu gatunku może nam pomóc kontrola odchodów.

Skuteczna trutka

Rodentycydy o atrakcyjnym dla gryzoni smaku, stosowane prawidłowo i zgodnie z Kodeksem CRRU ( Kampania na rzecz Odpowiedzialnego Stosowania Rodentycydów), pomogą nam w walce z infestacjami szczurów i myszy.

Stałą czujność

Po uporaniu się z infestacją wciąż musimy się liczyć z tym, że na to samo terytorium zechcą wkroczyć nowe gryzonie. Należy więc stale poszukiwać śladów nowej aktywności i w razie potrzeby jak najszybciej wkładać trutki.

Higiena

Usuwanie źródeł pożywienia gryzoni jest kluczem do skutecznej walki z nimi. Śmieci, żywność lub karma powinny być w miarę możliwości przechowywane w zamkniętych pojemnikach. Z obejścia budynku należy usunąć gruz lub roślinność, zwłaszcza jeśli stykają się budynkiem. Postarajmy się ponadto ograniczyć liczbę źródeł wody, mogących służyć za wodopój dla gryzoni.

Szczuroszczelność

Niezwykle ważne jest zabezpieczenie typowych miejsc dostępu gryzoni do budynku. Spróbujemy uszczelnić wszelkie otwory w ścianach zewnętrznych wzmocnić drzwi zewnętrzne metalowymi okuciami uniemożliwiającymi ich podgryzanie, zainstalować mechanizmu samozamykajace na często używanych drzwiach.

Zwalczanie chemiczne

Rozważanie stosowanie preparatów gryzoniobójczych pozwoli na znaczne ograniczanie populacji tych szkodników.