Ziemniak i pomidor

Zaraza ziemniaka (Phytophthora infestans)
Jest to jedna z najgroźniejszych chorób ziemniaka i pomidora. Szkodliwość choroby polega na przedwczesnym zamieraniu i opadaniu liści. Porażone bulwy gniją podczas przechowywania. Pierwsze objawy można zaobserwować na liściach już pod koniec maja. Początkowo na ich brzegach pojawiają się wodniste, żółtawo-brązowe, a później brunatne, niekształtne, stopniowo powiększające się plamy. Granica między tkanką zdrową, a porażoną jest rozmyta. Na pomidorach zaobserwować można brązowe lekko wypukłe plamy, a po rozkrojeniu zbrunatnienie widoczne jest w miąższu. Objawy występować mogą także w środkowej i górnej części pędu. Sprzyjająca pogoda dla rozwoju zarazy ziemniaka to częste i obfite opady, wysoka wilgotność względna powietrza, temperatura wynosząca około 15-18 stopni C oraz długotrwałe zwilżenie liści. Gdy panują takie warunki, po dolne stronie liści w miejscu plam można dostrzec delikatny, biały nalot złożony z trzonków z zarodnikami. Najbardziej efektywnym sposobem zwalczania zarazy ziemniaka jest zastosowanie w pierwszym zabiegu następujących fungicydów systemicznych: Rodomil Gold MZ Pepite 67,8 WG, Cabrio Duo 112 EC, Signum 33 WG (tylko w przypadku pomidora), Amister 250 SC, Scorpion 325 SC.
Środek Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG oprócz działania kontaktowego wykazuje także działanie systemiczne (układowe), dzięki czemu substancja aktywna jest transportowana w całej roślinie przez wiązki przewodzące. Dzięki temu cała roślina jest chroniona, włączając w to rosnące młode liście i pędy. Substancja aktywna działa w roślinie do 10-14 dni, co zapewnia ochronę ziemniaka i pomidora przed kolejnymi infekcjami. Świetnym rozwiązaniem w momencie gdy roślina wytworzy już w pełni części nadziemne jest zastosowanie środka Revus 250 SC. Środek ten przemieszcza się przez blaszkę liściową i działa także po dolnej stronie liścia. Ma zdolność do działania nawet do miesiąca od momentu zastosowania, co znacznie ogranicza liczbę wykonywanych zabiegów chemicznych. Wykazują odporność na zmywanie przez deszcz, nawet gdy spadnie około 80 mm deszczu w ciągu godziny od zabiegu. Ciekawostką jest fakt, że ma także właściwości plonotwórcze, co wykazano w licznych badaniach porównawczych. Jest także bezpieczny dla organizmów pożytecznych i środowiska naturalnego. Do kolejnych zabiegów, wykonywanych co 10-14 dni należy użyć środków o działaniu powierzchniowym lub wgłębnych np. Acrobat MZ 69 WG, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Orvego 525 SC, Curzate CU 49,5 WP (w przypadku pomidora), Polyram 70 WG. Pamiętamy o tym, że aby zapobiec powstaniu zjawiska odporności , należy wykonywać zabiegi przeciwko zarazie ziemniaka środkami o różnych substancjach i różnych mechanizmach działania. Nowością jest naturalny preparat Sumin Nawóz Organiczny Płynny z Pokrzywy, który zwalcza grzyby Phytophthora infenstans (powodujący zarazę ziemniaka).

Ziemniak i pomidor
Alternarioza (Altemaria spp.)
W ostatnich latach coraz częściej można spotkać objawy alternariozy zarówno w przypadku ziemniaków, jak i pomidorów. Na liściach pojawiają się ciemne plamy, a na ich powierzchni widnieją koncentrycznie ułożone strefowania, przypominające słoje drewna. Objawy mogą pojawić się również na owocach w postaci czarnych plam z aksamitnym nalotem zarodników. Grzyb zimuje porażonych resztkach roślinnych, a najlepszą metodą zapobieganie tej chorobie jest przerwanie uprawy pomidora na co najmniej kilka lat. Dobrym rozwiązaniem jest także wykorzystanie środków grzybobójczych, gdy tylko zauważymy pierwsze niepokojące objawy. W tym celu możemy wykorzystać, środki: Amister 250 SC, Acrobat MZ 69 WG, Cebrio Duo 112 EC, Polyram 70 Wg, Signum 33 WG, Scorpion 325 SC, Revus 250 SC, czy też Curzate CU 49,5 WP i Topsin M 500 SC (w przypadku pomidora).

Pozostałe choroby pomidora.
Stosunkowo rzadko opisywaną chorobą pomidora jest bakteryjna cętkowatość. Objawy występują zarówno na liściach jak i owocach. Na tych pierwszych występują ciemne plamki z charakterystyczną żółtawą obwódką. W miarę rozwoju choroby plamy zlewają się ze sobą, a porażone liście zasychają. Z kolei na skórce owoców plamy są drobniejsze niż na liściach i bez wyraźnie widocznej jaśniejszej obwódki. Zabieg należy wykonać, zanim pojawią się pierwsze objawy. W tym celu można zastosować środki miedziowe: Curzate Cu 49,5 Wp, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC. Objawy szarej pleśni na pomidorze można znaleźć praktycznie na wszystkich organach roślinnych. Mogą zamierać płatki kwiatowe, zawiązki owoców, czy też dojrzewające owoce, a następnie liście oraz pędy. Objawy tej choroby są bardzo charakterystyczne. Na porażonych tkankach pojawia się szary, pylisty nalot trzonków z zarodnikami. Pierwsze zabiegi chemiczne należ wykonać, gdy tylko zauważymy pierwsze objawy w postaci plam. Można wykorzystać takie środki jak: Signum 33 WG, Topsin M 500 SC oraz Switch 62,5 WG. Kolejną groźną chorobą pomidora jest mączniak prawdziwy, którego objawy w postaci białego, mącznego nalotu można znaleźć na liściach, a czasami także na kwiatach pomidora. Do ochrony pomidora przed mączniakiem można zastosować środek Nimrod 250 EC, Discus 500 WG, Topsin M 500 SC lub Scorpion 325 SC. Myloną z zarazą ziemniaka jest brunatna plamistość liści pomidora. Choroba ta z reguły pojawia się na pomidorach uprawianych pod osłonami. Początkowo na końcówka liści pojawiają się duże, żółknące plamy, wewnątrz których widnieje ciemnobrunatna plama. Pod dolnej stronie można zaobserwować charakterystyczny ciemnoszary nalot złożony z trzonków i zarodków. Porażone liście zamierają. Środkami zalecanymi do ochrony pomidora przed brunatną plamistością są Topsin M 500 SC oraz Scorpion 325 Sc.

Fytoftoroza pomidora (Phytophthora spp) i zgorzel zgnilakowa (Didyrnella lycopersici).
W przypadku fytoftorozy mamy do czynienia z różnego typu objawami takimi jak plamistość liści, łodyg czy zamieranie korzeni. Natomiast zgorzel objawia si ę dopiero na początku zbiorów na podstawie łodygi. Można tam obserwować brunatne plamy, które obejmują całą łodygę. Wkrótce łodyga zamiera, dojrzewające owoce zasychają i są atakowane przez patogeny wtórne. Czasami objawy choroby występują także w postaci czarnych przebarwień na szypułkach owoców. Porażone owoce przedwcześnie opadają i gniją. W celu zapobieżenia chorobom należy zastosować środek Proplant 722 SL.

Stonka ziemniaczana (Letinotarsa decemlineata).
Jeden z najgroźniejszych szkodników ziemniaków i pomidorów. Żerują zarówno larwy, jak i owady dorosłe. Chrząszcz jest długości około 1 cm, a jego skrzydła pokryte są czarnymi paskami. Jaja barwy żółtej składane są w złożach, a wylęgające się z nich larwy są czerwonawe. Zimują owady dorosłe w glebie. Owady wychodzą z zimowiska w maju, w okresie kwitnienia bzu czarnego i kasztanowca. Chrząszcz żeruje na młodych roślinach pomidora i ziemniaka. W czerwcu pojawiają się larwy, które są w stanie doprowadzić do całkowitego zniszczenia naci ziemniaka lub liści pomidora. Odbija się to następnie na wysokości i jakości plonu. Bulwy są drobne i jest ich niewiele, z kolei pomidor nie tworzy kwiatów. Na małych powierzchniach owady i larwy można zbierać ręcznie i niszczyć. Można także zastosować zabieg, wykorzystując w temperaturze do 20 stopni C środki Buldock 025 EC, Karate Zeon 050 CS, a w wyższych temperaturach Mospilan 20 SP. Proekologicznym środkiem jest SpinTor 240 EC. Jest to insektycyd selektywny, czyli nie stanowi zagrożenia dla organizmów pożytecznych.

Szkodniki żerujące na pomidorach, pomidorach pod osłonami (mszyce, mączlik, wciornastki, skoczogonki, przędziorki).
Mszyce, mączlik szklarniowy, przędziorki oraz wciornastki należą do jednych z najbardziej uciążliwych szkodników występujących w uprawie pomidora w tunelu foliowym czy też przydomowej szklarni. Rozpoznanie mszyc nie stanowi większego problemu dla miłośników pomidorów. Te drobne gromadzące się w koloniach owady można rozpoznać po deformacjach zaatakowanych przez mszyce organów roślinnych oraz wydzielanej przez nie spadzi. Mszyce powinny być zwalczane dlatego, że oprócz ograniczania plonu przenoszą groźne dla roślin wirusy roślinne. Kolejnym szkodnikiem często spotykanym w uprawie pomidora pod osłonami jest mączlik szklarniowy. Dorosłe owady są drobne (o długości ciała 1,5 mm) ale bardzo łatwe do obserwacji. Ich ciało wraz ze skrzydłami pokryte jest śnieżnobiałym nalotem woskowym – stąd się wzięła potoczna nazwa tego szkodnika – biała muszka. Szkodliwość mączlika polega na wysysaniu soków z tkanek przewodzących, co prowadzi do ogładzania rośliny. Zaatakowane liście przebarwiają się na kolor żółty, a następnie zasychają. Żerowaniu mączlików towarzyszy występowanie rosy miodowej, która następnie pokrywa blaszki liściowe. Na rosie miodowej mogą zacząć rozwijać się tzw. grzyby sadzakowe, co jeszcze bardziej zaburza i zahamowuje procesy życiowe rośliny. Obok mszyc i mączlika na liściach pomidora żerować mogą wciornastki. Są to najdrobniejsze owady spośród tutaj opisywanych. Wyglądem przypominają ciemne kreseczki. Dorosłe wciornastki są ciemno ubarwione, natomiast młode – jasno. Objawy żerowania tych szkodników, to pojawiające się początkowo na liściach srebrne punkciki, które następnie rozszerzają się. Liście zasychają. Czasem na podłożu można dostrzec drobne, białe owady, które bardzo szybko się przemieszczają skacząc. Są to skoczogonki, bardzo drobne owady, które można dostrzec na podłożu np. podczas podlewania lub wzruszenia podłoża. Owady te posiadają aparat skoczny, dzięki któremu potrafią skakać. Ich szkodliwość polega naogryzaniu korzonków, uszkadzaniu kiełków i liści wschodzących roślin oraz nadgryzaniu soczystych i delikatnych części nadziemnych roślin. Do zwalczania szkodników, mszyc, mączlików i wciornastków należy stosować: Mospilan 20 SP, a samych wciorniastków – SpinTor 240 SC. Ten ostatni środek jest alternatywą dla osób, które preferują proekologiczne systemy uprawy roślin. Substancją aktywną środka SpinTor 240 SC są tzw. spinzony, które są produktami naturalnymi uzyskiwanymi w wyniku fermentacji bakterii Saccharopolyspora spinosa. Substancja aktywna umożliwia prawidłowe działanie systemu nerwowego szkodników, a objawy działania środka występują w ciągu pierwszych kilkunastu minut po zabiegu. Wysoką skutecznością wykazuje się także inny proekologiczny środek Siltac EC, który działa na szkodniki mechanicznie poprzez blokowanie funkcji życiowych, co powoduje ich wyginięcie. Omawiając szkodniki warzyw pod osłonami, nie sposób nie wspomnieć o przędziorkach. Żerowanie tych roztoczy powoduje żółknięcie liści, a następnie ich przedwczesne opadanie. Po pewnym czasie na zaatakowanych organach roślinnych pojawia się charakterystyczna przędza. Do zwalczania przędziorków w uprawie pomidora i ogórka zaleca się środek roztoczobójczy Ortus 05 SC. Zwalcza on stadia ruchome przędziorków (larwy,osobniki dorosłe). Zabieg należy wykonać w momencie zauważenia pierwszych objawów uszkodzenia lub pierwszych przędziorków, które znajdziemy za pomocą lupy po dolnej stronie blaszki liściowej. Stadium jaja i osobniki młodociane zwalcza środek: Nissorun Strong 250 SC. Środkiem, który zwalcza wszystkie stadia przędziorków na pomidorach jest Floramite 240 SC. Należy także pamiętać, że przemienne stosowanie środków roztoczobójczych zapobiega powstawaniu zjawisku odporności przędziorków.
W celu ograniczenia liczebności przędziorków w ogórku i papryce można zastosować środek: Karate Gold. Ekologiczną alternatywą do zwalczania przędziorków w warzywach jest środek Siltac EC, który eliminuje szkodniki w sposób fizyczny (mechaniczny) poprzez ich immobilizację.

Chwasty
Do najczęściej występujących chwastów w uprawie ziemniaków, ale również i w przypadku pomidorów, są chwasty dwuliścienne np. komosa, bylica piołun, żółtnica drobnokwiatowa, fiołek polny. Z chwastów jednoliściennych wymienić można takie trawy jak chwastnica jednostronna, wiechlina oraz perz. Zalecanym herbicydem do zwalczania chwastów dwuliściennych i jednoliściennych jest środek Boxer 800 EC, który należy zastosować po posadzeniu do fazy 3 liścia. Z kolei do zwalczania chwastów jednoliściennych zaleca się herbicydy Agil-S 100 EC, Fusilade Forte 150 EC, Focus Ultra 100 EC.

Program ochrony ziemniaka i pomidora

Nazwa choroby, szkodnika

Fazy rozwojowe/ zalecenie środki ochrony roślin

Przed posadzeniem

Przed wschodami

Wschody

Kilka ulistnionych pędów

Kwitnienie

Dojrzewanie bulw i owoców

 

Zaraza ziemniaczana

 

 

 

Acrobat MZ 60 WP, Amister 250 SC, Cabrio Duo 112 EC, Polyram 70 WG, Revus 250 SC, Ridomil Gold MZ, Pepite 67,8 WG, tylko pomidor: Scorpion 325 SC, Signum 33 WG, Orvego525 SC

Acrobat MZ69 WP, Amister 250 SC, Polyram 70 WG, Revus 250 SC, Orvego 525 SC, tylko pomidor: Curzate Cu 49,5 WP, Miedzian Extra 350 SC, Scorpion 325 SC, Signum 33 WG

 

Alternarioza

 

 

 

Acrobat MZ 69 WG, Amister 250 SC, Cabrio Duo 112 EC, Polyram 70 WG, tylko pomidor: Curzate CU 49,5 WP, Scorpion 325 SC, Signum 33 WG, Topsin M 500 SC, Revus 250 SC

Bakteryjna centkowatość pomidora

 

 

 

 

Tylko pomidor: Curzate CU 49,5 WP, Miedzian Extra 350 SC

Szara pleśń na pomidorze

 

 

 

Tylko pomidor: Signum 33 WG, Switch 62,5 WG, Topsin M 500 SC

Mączniak prawdziwy na pomidorze

 

 

 

Tylko pomidor: Nimrod 250 EC (kwitnienie), Scorpion 325 SC, Discurs 500 WG

Brunatna plamistość na pomidorze

 

 

 

Tylko pomidor: Scorpion 325 SC, Topsin M 500

Fytoftoroza, zgorzel zgnilakowa

 

Proplant 722 SL (zaraz po posadzeniu)

 

 

 

 

Stonka ziemniaczana

 

 

 

Buldock 025 EC, Karate Zeon 050 CS, SpinTor 240 SC, a powyżej 20 stopni C: Mospilan 20 SP, (do 25 stopni C.)

Mączliki, mszyce, wiciornastki i skoczogonki na pomidorze

 

 

 

 

Mospilan 20 Sp, Kohinor 200 SL, SpinTor 240 SC (wciornastki), Siltac EC, Sumin Nawóz Organiczny Płynny z Pokrzywy

Przędziorki na pomidorze

 

 

 

 

Nissorun Strong 250 SC, Floramite 240 SC, Ortus 05 SC, Siltac EC

Chwasty dwuliścienne

 

 

 

 

 

 

Chwasty jednoliścienne

 

 

Agil-S 100 EC, Focus Ultra 100 EC, Fusilade Forte 150 EC

 

 
poradnik pochodzi z "Poradnik Ochrony Roślin" przygotowany przez firmę SUMIN